İngilizcede Son Ekler ve İşlevleri Nelerdir? Örneklerle Detaylı Anlatım

İngilizce’de son ekler (suffixes), kelimelerin sonuna eklenerek onların anlamını, türünü veya fonksiyonunu değiştiren eklere denir. Bu yazıda, İngilizcede yaygın olarak kullanılan son eklerin türlerini, işlevlerini ve örneklerini inceleyeceğiz.

1. İsim Oluşturan Son Ekler (Noun-Forming Suffixes)

Tanım: İsim oluşturan son ekler, fiiller veya sıfatların sonuna eklenerek isim türeten eklere denir.

Özellikler:

  • Genellikle fiillerden ve sıfatlardan isim türetir.
  • Nesneleri, kavramları, kişileri veya yerleri ifade eder.

Yaygın Son Ekler ve Örnekler:

  • -ness: Sıfatlardan isim türetir.
    • Happiness (Mutluluk): Happy (Mutlu) + -ness
    • Darkness (Karanlık): Dark (Karanlık) + -ness
  • -ment: Fiillerden isim türetir.
    • Enjoyment (Zevk): Enjoy (Zevk almak) + -ment
    • Achievement (Başarı): Achieve (Başarmak) + -ment
  • -tion / -sion: Fiillerden isim türetir.
    • Information (Bilgi): Inform (Bilgilendirmek) + -ation
    • Decision (Karar): Decide (Karar vermek) + -sion

2. Sıfat Oluşturan Son Ekler (Adjective-Forming Suffixes)

Tanım: Sıfat oluşturan son ekler, isim veya fiillerin sonuna eklenerek sıfat türeten eklere denir.

Özellikler:

  • Genellikle isimlerden ve fiillerden sıfat türetir.
  • Bir nesnenin veya kişinin özelliğini belirtir.

Yaygın Son Ekler ve Örnekler:

  • -able / -ible: Fiillerden sıfat türetir.
    • Readable (Okunabilir): Read (Okumak) + -able
    • Possible (Mümkün): Poss (Mümkün kılmak) + -ible
  • -ful: İsimlerden sıfat türetir.
    • Beautiful (Güzel): Beauty (Güzellik) + -ful
    • Joyful (Neşeli): Joy (Neşe) + -ful
  • -less: İsimlerden sıfat türetir ve olumsuz anlam katar.
    • Homeless (Evsiz): Home (Ev) + -less
    • Hopeless (Umutsuz): Hope (Umut) + -less

3. Fiil Oluşturan Son Ekler (Verb-Forming Suffixes)

Tanım: Fiil oluşturan son ekler, isim veya sıfatların sonuna eklenerek fiil türeten eklere denir.

Özellikler:

  • Genellikle isimlerden ve sıfatlardan fiil türetir.
  • Eylemi veya durumu ifade eder.

Yaygın Son Ekler ve Örnekler:

  • -en: Sıfatlardan fiil türetir.
    • Strengthen (Güçlendirmek): Strong (Güçlü) + -en
    • Widen (Genişletmek): Wide (Geniş) + -en
  • -ify: İsimlerden ve sıfatlardan fiil türetir.
    • Beautify (Güzelleştirmek): Beauty (Güzellik) + -ify
    • Simplify (Basitleştirmek): Simple (Basit) + -ify
  • -ize / -ise: İsimlerden ve sıfatlardan fiil türetir.
    • Realize (Fark etmek): Real (Gerçek) + -ize
    • Organize (Düzenlemek): Organ (Düzen) + -ize

 

4. Zarf Oluşturan Son Ekler (Adverb-Forming Suffixes)

Tanım: Zarf oluşturan son ekler, sıfatların sonuna eklenerek zarf türeten eklere denir.

Özellikler:

  • Genellikle sıfatlardan zarf türetir.
  • Eylemin nasıl yapıldığını belirtir.

 

Yaygın Son Ekler ve Örnekler:

  • -ly: Sıfatlardan zarf türetir.
    • Quickly (Hızlıca): Quick (Hızlı) + -ly
    • Happily (Mutlulukla): Happy (Mutlu) + -ly
  • -ward: Yön belirten zarf türetir.
    • Forward (İleriye doğru): For (İleri) + -ward
    • Backward (Geriye doğru): Back (Geri) + -ward
  • -wise: Tarz veya yön belirten zarf türetir.
    • Clockwise (Saat yönünde): Clock (Saat) + -wise
    • Lengthwise (Boyuna): Length (Uzunluk) + -wise

5. Diğer Yaygın Son Ekler ve İşlevleri

-er / -or:

  • İsimlerden ve fiillerden kişi veya nesne türetir.
    • Teacher (Öğretmen): Teach (Öğretmek) + -er
    • Actor (Aktör): Act (Oynamak) + -or

-ist:

  • İsimlerden kişi veya meslek türetir.
    • Artist (Sanatçı): Art (Sanat) + -ist
    • Scientist (Bilim insanı): Science (Bilim) + -ist

-hood / -ship:

  • Durum veya ilişki belirten isim türetir.
    • Childhood (Çocukluk): Child (Çocuk) + -hood
    • Friendship (Dostluk): Friend (Dost) + -ship

6. Son Eklerin Kullanımıyla İlgili Alıştırmalar

Alıştırma 1: Aşağıdaki kelimeleri uygun son eklerle tamamlayın:

  • Joy + ______ = Neşeli
    • Cevap: Joyful (Neşeli)
  • Organize + ______ = Düzenlemek
    • Cevap: Organize (Düzenlemek)
  • Act + ______ = Aktör
    • Cevap: Actor (Aktör)

Alıştırma 2: Aşağıdaki cümleleri uygun son ekleri kullanarak tamamlayın:

  • She sings ______ (güzelce).
    • Cevap: She sings beautifully. (O, güzelce şarkı söyler.)
  • He is a ______ (bilim insanı).
    • Cevap: He is a scientist. (O, bir bilim insanıdır.)

7. Son Eklerin Kullanımıyla Dil Becerilerini Geliştirme

Örnek Yazma: Son ekleri kullanarak bir paragraf yazın.

  • Örnek:
    • Original Sentence: The teacher explained the concept clearly and the students understood the explanation well.

With Suffixes: The teacher explained the concept clearly and the students understood the explanation well.